Hedendaags vakmanschap: hoe ambacht de kunst opnieuw vormgeeft

Hedendaags vakmanschap: hoe ambacht de kunst opnieuw vormgeeft

Het valt me de laatste tijd steeds vaker op : kunstenaars die bewust teruggrijpen naar hun handen, naar materialen, naar technieken die ruiken naar houtstof, textielvezels of pigment. Terwijl de kunstwereld jarenlang vooral draaide rond concepten, theorieën en digitale experimenten, duikt het ambacht weer op. En niet als nostalgie. Maar als iets radicaal eigentijds.

In galerieën, op beurzen, in ateliers die op Instagram open huis houden, zie je het overal : keramiek met vingerafdrukken nog zichtbaar in de klei, handgeweven stoffen die in de kunstafdeling hangen, glas dat onregelmatig schittert. Dat zie je bijvoorbeeld bij een plek als https://galeriesillage.fr, waar vakmanschap en hedendaagse kunst elkaar echt ontmoeten. Echt een aanrader als je zoekt naar kunst die met gevoel én precisie is gemaakt.

Wat maakt ambacht vandaag zo krachtig ?

Franchement, het is misschien een reactie. Op het snelle. Het digitale. Het massale. Want hoe vaak zie je nog iets dat écht is ? Waar je de tijd in voelt zitten ? Iets dat niet uit een 3D-printer komt of een AI-generator ?

Ambacht vraagt aandacht. Geduld. Leren met je handen. En die menselijke factor – de kleine imperfectie, het onverwachte in een materiaal – dat raakt mensen. Dat roept iets op wat gladde digitale kunst soms mist : intimiteit.

Ambacht is geen hobbyisme

Even een misverstand uit de weg ruimen : ambachtelijk betekent niet amateuristisch. Integendeel. De technieken die glasblazers, houtbewerkers of textielkunstenaars gebruiken, vragen jaren training. Maar wat het spannend maakt in de kunst van nu, is dat die technieken niet zomaar herhaald worden. Ze worden bevraagd. Opgerekt. Soms zelfs gemixt met digitale tools.

Denk aan kunstenaars die borduren met metaal, of die traditionele Japanse laktechnieken combineren met hedendaagse sculpturen. Of aan de opmars van bio-based materialen – paddenstoelenleer, gerecycleerd textiel, aardepigmenten – waar oude kennis en nieuw onderzoek samenvloeien.

Waar zie je deze heropleving gebeuren ?

Overal, eigenlijk. Maar vooral op plekken waar kunstenaars tijd krijgen. Residenties, kleine galerieën, lokale netwerken. In Nederland zie je het bijvoorbeeld bij initiatieven zoals Sundaymorning@ekwc voor keramiek, of bij de TextielLab-afdeling van het TextielMuseum in Tilburg.

Wat me persoonlijk geraakt heeft : een bezoek aan een pop-up tentoonstelling in een oud pakhuis in Gent, waar een kunstenaar borduurde op gebruikte bouwdoeken. Het rook er naar stof en koffie, de draden hingen los aan de zijkanten. Het was… tja, oprecht.

Waarom het ons iets zou moeten kunnen schelen

Misschien denk je : mooi allemaal, maar wat heb ík eraan ? Nou, veel. Ambachtelijke kunst dwingt ons te vertragen. Te kijken. Te voelen. Het herinnert ons eraan dat niet alles efficiënt of perfect hoeft te zijn. Dat waarde ook zit in tijd, in moeite, in sporen van menselijkheid.

En eerlijk : in een wereld waar alles kopieerbaar is, is iets wat uniek is, met de hand gemaakt, eigenlijk een kleine vorm van verzet. Misschien zelfs een vorm van hoop.

Dus ja, het ambacht is terug. Maar niet als museumstuk. Als een krachtige, levende manier om kunst opnieuw te beleven.