In galerieën, op beurzen, in ateliers die op Instagram open huis houden, zie je het overal : keramiek met vingerafdrukken nog zichtbaar in de klei, handgeweven stoffen die in de kunstafdeling hangen, glas dat onregelmatig schittert. Dat zie je bijvoorbeeld bij een plek als https://galeriesillage.fr, waar vakmanschap en hedendaagse kunst elkaar echt ontmoeten. Echt een aanrader als je zoekt naar kunst die met gevoel én precisie is gemaakt.

Wat maakt ambacht vandaag zo krachtig ?

Franchement, het is misschien een reactie. Op het snelle. Het digitale. Het massale. Want hoe vaak zie je nog iets dat écht is ? Waar je de tijd in voelt zitten ? Iets dat niet uit een 3D-printer komt of een AI-generator ?

Ambacht vraagt aandacht. Geduld. Leren met je handen. En die menselijke factor – de kleine imperfectie, het onverwachte in een materiaal – dat raakt mensen. Dat roept iets op wat gladde digitale kunst soms mist : intimiteit.

Ambacht is geen hobbyisme

Even een misverstand uit de weg ruimen : ambachtelijk betekent niet amateuristisch. Integendeel. De technieken die glasblazers, houtbewerkers of textielkunstenaars gebruiken, vragen jaren training. Maar wat het spannend maakt in de kunst van nu, is dat die technieken niet zomaar herhaald worden. Ze worden bevraagd. Opgerekt. Soms zelfs gemixt met digitale tools.

Denk aan kunstenaars die borduren met metaal, of die traditionele Japanse laktechnieken combineren met hedendaagse sculpturen. Of aan de opmars van bio-based materialen – paddenstoelenleer, gerecycleerd textiel, aardepigmenten – waar oude kennis en nieuw onderzoek samenvloeien.

Waar zie je deze heropleving gebeuren ?

Overal, eigenlijk. Maar vooral op plekken waar kunstenaars tijd krijgen. Residenties, kleine galerieën, lokale netwerken. In Nederland zie je het bijvoorbeeld bij initiatieven zoals Sundaymorning@ekwc voor keramiek, of bij de TextielLab-afdeling van het TextielMuseum in Tilburg.

Wat me persoonlijk geraakt heeft : een bezoek aan een pop-up tentoonstelling in een oud pakhuis in Gent, waar een kunstenaar borduurde op gebruikte bouwdoeken. Het rook er naar stof en koffie, de draden hingen los aan de zijkanten. Het was… tja, oprecht.

Waarom het ons iets zou moeten kunnen schelen

Misschien denk je : mooi allemaal, maar wat heb ík eraan ? Nou, veel. Ambachtelijke kunst dwingt ons te vertragen. Te kijken. Te voelen. Het herinnert ons eraan dat niet alles efficiënt of perfect hoeft te zijn. Dat waarde ook zit in tijd, in moeite, in sporen van menselijkheid.

En eerlijk : in een wereld waar alles kopieerbaar is, is iets wat uniek is, met de hand gemaakt, eigenlijk een kleine vorm van verzet. Misschien zelfs een vorm van hoop.

Dus ja, het ambacht is terug. Maar niet als museumstuk. Als een krachtige, levende manier om kunst opnieuw te beleven.

Dus hoe maak je het onderscheid ? Hoe herken je echt artistiek talent – datgene dat knalt, dat schuurt, dat je iets laat voelen – en niet gewoon een zielloze variant van iets wat je al duizend keer hebt gezien ?

1. Echt talent wil niet iedereen pleasen

Laten we eerlijk zijn : écht talent schuurt een beetje. Soms zet het je uit balans. Het heeft een visie, het vertelt iets, zelfs als het niet altijd ‘mooi’ is.

Wat mij altijd opvalt : een getalenteerde kunstenaar probeert niet simpelweg het oog te strelen. Hij of zij trekt zich weinig aan van trends. Er wordt niet gevolgd, er wordt gecreëerd. Je voelt dat er iets achter zit : een verhaal, een emotie, soms bijna een politiek standpunt.

Kopieën daarentegen zijn vaak glad, leuk aan de muur, maar leeg. Het voelt als déjà-vu. Je zou de handtekening kunnen vervangen door een andere naam, en niemand zou het merken.

2. Wat hij of zij vandaag maakt, lijkt niet op gisteren

Een artiest met echt talent ontwikkelt zich. Probeert dingen uit, twijfelt, groeit. Zelfs als je niet alles mooi vindt, zie je vooruitgang. En dat is super waardevol.

Een concreet voorbeeld ? Ik was twee maanden geleden in Rotterdam, in een alternatieve ruimte in Delfshaven. Een lokale kunstenares stelde portretten tentoon in gemengde techniek : ruw, expressief. Maar het bijzondere was dat ze ook haar eerste schilderijen liet zien – totaal anders. Strakker, grafischer, rustiger. Je zag het pad, de evolutie. Het was niet rechtlijnig, het leefde.

Kopieën blijven stilstaan. Ze draaien rond in een vastgeroest stijltje, meestal omdat ze proberen na te maken wat al werkt.

3. Hij of zij kent z’n invloeden… maar papegaait ze niet

Echt artistiek talent komt niet uit de lucht vallen. De kunstenaar heeft geoefend. Kent de basis, heeft inspiratiebronnen, bewondert andere artiesten. Maar kopieert ze niet klakkeloos.

Het is zoals een muzikant die “klinkt als Radiohead”. Best leuk, twee nummers lang. Maar bij de derde wil je toch de echte horen.

In beeldende kunst is het net zo. Talent betekent : invloeden verwerken tot iets eigens. Niet gewoon de kleuren van Basquiat of de vlakken van Matisse naschilderen.

4. Er zit een duidelijke intentie achter het werk

Ook al snap je niet alles meteen, je voelt richting. Een boodschap. Betekenis. Soms subtiel, soms heel direct. Maar nooit zomaar iets.

Een keer, op een hedendaagse kunstbeurs in Utrecht, bleef ik hangen bij bijna een leeg doek. Twee zwarte strepen, verder niks. Ik dacht : “oké, weer zo’n conceptuele grap.” Maar toen las ik het bordje. De titel was *“Ademen na de aanval”*. De kunstenaar had een aanslag overleefd. Plots viel alles op z’n plaats. En serieus, ik kreeg een brok in m’n keel.

Een fletse kopie kan best mooi zijn, maar vertelt niks. Het spreekt je niet aan. Het is er gewoon.

5. Het is niet alleen “technisch goed”

Begrijp me niet verkeerd, techniek is belangrijk. Natuurlijk. Maar het is niet genoeg.

Sommige artiesten tekenen ongelooflijk precies… maar verder gebeurt er niks. Het wordt reproductie, geen creatie.

Talent is wanneer techniek een visie ondersteunt. Niet andersom. Je kijkt niet naar een schilderij om te zeggen “mooi hoe hij dat licht heeft gedaan”, je kijkt omdat het je iets laat voelen.

6. Het werk raakt… ook buiten de kunstbubbel

Wil je een goede test ? Laat een kunstwerk zien aan iemand die niks van kunst weet. Je neef in de logistiek. Of je tante met haar mokkenverzameling. Kijk wat ze doen.

Echt talent raakt. Daar heb je geen kunstopleiding voor nodig. Het is iets dat je voelt. Direct.

Hoe vermijd je dan die fletse kopieën ?

Stel jezelf altijd deze vragen :

• Blijft dit werk hangen in mijn hoofd ?
• Vertelt het iets, zelfs zonder uitleg ?
• Heb ik dit al duizend keer ergens anders gezien ?
• Wil ik meer weten over de maker ?

Als je overal “nee” op antwoordt… dan is het waarschijnlijk gewoon “mooi”. En eerlijk ? Mooi is prima. Maar niet genoeg.

Conclusie

Echt talent herkennen is geen exacte wetenschap. Maar met wat nieuwsgierigheid, een beetje gevoel en de wil om verder te kijken, merk je het verschil.

En laten we eerlijk zijn : dat is toch precies waarom kunst zo boeiend blijft ? Dat moment waarop iemand in beeld vangt wat jij nooit onder woorden kreeg. Dat is echt.